Vast is vast?
Vaak worden een bout- en moerverbinding “vast” gedraaid en wordt er geen rekening gehouden met de effectieve klemkracht. Er wordt vaak gedacht “hoe vaster hoe beter” maar niets is minder waar. In de praktijk blijkt dat het op voorschrift aandraaien van bout- en moerverbindingen problemen voorkomt in machines.
Te vast aandraaien geeft risico’s met het “knappen” van bouten waardoor onderdelen los raken en onevenredige spanningen in machine en machine-onderdelen kunnen optreden met alle gevolgen van dien. Maar ook te licht aangedraaide bouten en moeren zorgen ervoor dat onderdelen los komen en hierdoor ontstaat onbalans in een machine. Daarom adviseren wij om altijd de voorschriften van de constructeur of fabrikant op te volgen.
Maar wat is nu eigenlijk een aandraaimoment
Een aandraaimoment of aanhaalmoment is niets anders dan het creëren van een klemmingen tussen bouten en moeren en/of tapgaten en wordt weergegeven in Nm.
De reden dat een bout een aandraaimoment nodig heeft is:
- Om wrijving op de schroefdraad te overwinnen
- Om wrijving onder de boutkop te overwinnen
- Om de spoedhoek van de schroefdraad te overwinnen
- Om 2 onderdelen te laten klemmen
- Dat er klemkracht overblijft wanneer de bout zich gezet heeft
Een bout wordt over het algemeen voor ca. 90% van zijn rekgrens (dit is de grens waarbij nog geen plastische vervorming is) aangetrokken zodat er na het zetten nog een belasting overblijft. Deze belasting is nodig zodat de bout nog enigszins elastisch is uitgerekt waardoor de klemming overblijft. Uit testen blijkt wel dat 70 tot 90% van het aandraaimoment verloren gaat aan wrijvingskrachten, daarna wordt het resterende deel voornamelijk omgezet in voorspankracht.
Ook kun je rekening houden met de materiaalsoort; RVS heeft namelijk andere materiaaleigenschappen dan staal en zijn varianten. Tevens is het belangrijk of de constructeur of fabrikant aangeeft dat de bout gesmeerd of niet gesmeerd moet worden. Onderzoek heeft uitgewezen dat er een verschil in het aandraaimoment kan ontstaan van meer dan 100%. In de slechtste gevallen zit de bout niet eens vast of wordt de schroefdraad stuk getrokken.
Hoe weet je dat je het juiste aandraaimoment hebt bereikt?
Ervan uitgaand dat het juiste aandraaimoment is aangegeven, heb je een momentsleutel nodig. De momentsleutel wordt ingesteld op de? benodigde Nm en zal een “klik” geven wanneer dit moment is bereikt. Je moet natuurlijk wel weten of er smeercondities nodig zijn, en welke. Wanneer dit niet bekend is of niet nageleefd wordt, is het sterk de vraag of de juist ingestelde waarde ook echt bereikt wordt. Met andere woorden, zit de bout op de juiste wijze geklemd.